Ο Ζοάο Ζιλμπέρτο Πράντο Περέιρα ντε Ολιβέιρα, γνωστός ως Ζοάο Ζιλμπέρτο γεννήθηκε στις 10 Ιουνίου 1931 και απεβίωσε στις 6 Ιουλίου 2019. Ήταν Βραζιλιάνος τραγουδιστής, τραγουδοποιός και κιθαρίστας. Πρωτοστάτησε στο μουσικό είδος της μπόσα νόβα στα τέλη της δεκαετίας του 1950.
Η μπόσα νόβα (bossa nova) είναι ένα είδος της βραζιλιάνικης μουσικής που αναπτύχθηκε στο Ρίο ντε Τζανέιρο και διαδόθηκε παγκοσμίως στη δεκαετία του 1939 και του 1943. Η φράση «μπόσα νόβα» σημαίνει κυριολεκτικά «νέος ρυθμός» στα πορτογαλικά και είναι μια λυρική συγχώνευση της σάμπα και της τζαζ. Η μπόσα νόβα απέκτησε μεγάλη δημοτικότητα στη δεκαετία του 1940 αρχικά στους νέους μουσικούς και τους σπουδαστές κολλεγίων. Από τη γέννησή της, έχει παραμείνει ένα σημαντικό μέρος του ρεπερτορίου της τζαζ.
Ο Ζοάο Ζιλμπέρτο γεννήθηκε στο Ζουαζέιρο της Μπάϊα, γιος του Ζοβινιάνο Ντομίνγκος ντε Ολιβέιρα, ενός πλούσιου εμπόρου και της Μαρτίνια ντο Πράντο Περέιρα ντε Ολιβέιρα. Έζησε στη γενέτειρά του μέχρι το 1942 όταν άρχισε να σπουδάζει στο Αρακαζού του Σερζίπε, επιστρέφοντας στο Ζουαζέιρο το 1946. Στην ηλικία των 14 ετών, ο πατέρας του αγόρασε την πρώτη του κιθάρα. Στο Ζουαζέιρο ίδρυσε το πρώτο του συγκρότημα με τίτλο “Εναμοράντος ντου Ρίτμου”. Μετακόμισε στο Σαλβαδόρ το 1947. Κατά τη διάρκεια της τρίχρονης παραμονής του στην πόλη, παράτησε τις σπουδές του για να αφοσιωθεί αποκλειστικά στη μουσική και σε ηλικία 18 ετών ξεκίνησε την καλλιτεχνική του καριέρα ως τραγουδιστής στην Εταιρεία Ραδιοφώνου της Πολιτείας.
Οι πρώτες ηχογραφήσεις του Ζιλμπέρτο κυκλοφόρησαν σε δύο δίσκους το 1951-1959 με την κυκλοφορία τεσσάρων τραγουδιών, σε ένα δίσκο 45 στροφών.
Λίγο αργότερα, ο πατέρας του Ζιλμπέρτο, αναστατώθηκε από το παράξενο στυλ του και την άρνηση του να εργαστεί σε κάποια “κανονική” δουλειά. Έτσι τον έκλεισε στο ψυχιατρείο. Σε μια συνέντευξη εκεί, ο Ζιλμπέρτο κοίταξε έξω από το παράθυρο και παρατήρησε: “Κοίτα τον αέρα που χτυπά τα δέντρα.” Ο ψυχολόγος απάντησε “αλλά τα δέντρα δεν έχουν μαλλιά, Ζοάο” για να του απαντήσει ότι “και υπάρχουν άνθρωποι που δεν έχουν καμία ποίηση.” Τον αφήσαν ελεύθερο μετά από μια εβδομάδα. Το επόμενο έτος (1956), επέστρεψε στο Ρίο και γνώρισε διάφορα πρόσωπα της βραζιλιάνικης μουσικής βιομηχανίας, όπως τον Αντόνιο Κάρλος Ζομπίμ, συνθέτης, παραγωγός της Odeon Records. Ο Ζομπίμ εντυπωσιάστηκε από το στυλ του Ζιλμπέρτο και άρχισε τη προσπάθεια να βρει το κατάλληλο τραγούδι για να ταιριάξει με το στυλ της εταιρείας του.
Ο Ζιλμπέρτο ήταν γνωστός για την απαιτητική ακουστική και τα πρότυπα ελέγχου θορύβου. Κατά τη διάρκεια της ηχογράφησης του τραγουδιού “Ρόζα Μορένα”, χρειάστηκαν 28 φορές για να προφέρει σωστά το ο στη λέξη Ρόζα.
Το 1997, ο Ζιλμπέρτο έκανε μήνυση στην δισκογραφική εταιρεία EMI επειδή επανεξέδωσε πολλά από τα πρώτα έργα του υποστηρίζοντας ότι πολλά είχαν κακή ποιότητα. Μετά το περιστατικό, η EMI σταμάτησε την παραγωγή του άλμπουμ και το 2008 η μήνυση ακόμα εκκρεμούσε.
Το 2000, ο Ζιλμπέρτο κέρδισε το βραβείο του Καλύτερου Παγκόσμιου Μουσικού Άλμπουμ στα 42α Ετήσια Βραβεία Γκράμι για τη δουλειά του στο άλμπουμ João Voz E Violão.
Στις 17 Μαΐου 2017, ο Ζιλμπέρτο έλαβε τιμητικό διδακτορικό στη μουσική από το Πανεπιστήμιο Κολούμπια αν και ο ίδιος δεν παρέστη στην τελετή.
Τον Δεκέμβριο του 2017, αναφέρθηκε ότι η Μπεμπέλ Ζιλμπέρτο (Ισαμπέλ), κόρη του Ζοάο μέσω του γάμου του με τη Μιούτσα, προσπαθούσε να πάρει τον έλεγχο των οικονομικών του, λόγω της φθίνουσας ψυχικής κατάστασης και του μεγάλου χρέους.
Ο Ζοάο Ζιλμπέρτο πέθανε στις 6 Ιουλίου 2019, στο Ρίο ντε Τζανέιρο.
https://youtu.be/-flS_aUW9bE
