The Basement Tapes
Μεταξύ δύο κορυφαίων άλμπουμ του, του Blonde on Blonde (1966) και Wesley Harding (1967), o Bob Dylan παθαίνει ένα δυστύχημα με τη μοτοσικλέτα του, κοντά στο σπίτι του, στο Woodstock της Νέας Υόρκης. Η αλήθεια του γεγονότος αμφισβητήθηκε, πάντως το σίγουρο είναι πως ο τραγουδοποιός βρήκε την ευκαιρία να αποδράσει –όσο ανάρρωνε– από την πίεση που συσσωρευόταν γύρω του. Μακριά από τη δημοσιότητα ο Dylan βρίσκει ευκαιρία να καθίσει να γράψει και να ηχογραφήσει με την μπάντα με την οποία έκανε περιοδείες, τους Hawks (αργότερα γνωστοί ως The Band), μια σειρά τραγουδιών, περισσότερα από εκατό, πρωτότυπα δικά του, διασκευές σύγχρονών του τραγουδιών, αλλά και παραδοσιακό υλικό. Το υλικό αυτό ηχογραφήθηκε αρχικά στο σπίτι του Dylan και μετά στο υπόγειο του γειτονικού Big Pink, του σπιτιού που νοίκιαζαν τα μέλη της μπάντας. Αυτά τα τραγούδια αρχικά δόθηκαν ως demos σε άλλους καλλιτέχνες, προς ηχογράφηση. Κάποια απ’ αυτά διέρρευσαν ως bootlegs. Δεκαέξι από αυτά, μαζί με οκτώ με τους The Band μόνο, κυκλοφόρησαν οκτώ χρόνια αργότερα, το 1975, ως το δέκατο έκτο άλμπουμ του Dylan, με τον εύλογο τίτλο The Basement Tapes και με μεγάλη εμπορική και καλλιτεχνική επιτυχία. Θεωρείται πρoδρομικό του είδους, που αργότερα θα γίνει γνωστό ως Americana.
Lost on the River: The New Basement Tapes*
Γύρω στο 2013, ο αξιοσέβαστος και πολυβραβευμένος παραγωγός δίσκων, μουσικός και τραγουδοποιός (που είχε χρηματίσει κιθαρίστας της μπάντας του Dylan στα 70’s) T Bone Burnett παθαίνει την πλάκα του, όταν δέχεται ένα τηλεφώνημα από κάποιον που του συστήθηκε ως αντιπρόσωπος της εκδοτικής εταιρείας του Dylan. Του ανέφερε πως βρέθηκε ένα κουτί με ανέκδοτους χειρόγραφους στίχους του Dylan, σε διάφορα στάδια ολοκλήρωσης -με ένδειξη 1967 (δηλαδή της περιόδου των Basement Tapes)- και τον ρώτησε αν ενδιαφέρεται να κάνει κάτι με αυτούς. Ο Burnett συμφώνησε μόνο όταν βεβαιώθηκε πως ο Dylan ήταν σύμφωνος με αυτό.
Άρχισε λοιπόν να στήνει το πρότζεκτ, επιλέγοντας μουσικούς για μια μπάντα, με κριτήρια, αφενός το ταλέντο τους και αφετέρου το ενδιαφέρον τους για τη «μουσική αρχαιολογία». Έστειλε σε κάθε μέλος ολόκληρη τη συλλογή των στίχων και ο καθένας τους μπήκε στο στούντιο έχοντας ετοιμάσει μια δική του επιλογή από μελωδίες, άλλες βασισμένες σε κάποιους απ’ τους στίχους, άλλες σε όλους τους στίχους.
Το γκρουπ δεν ήθελε να δώσει χώρο σε ανταγωνισμούς, οπότε ηχογράφησε όλα τα κομμάτια, χρησιμοποιώντας πάνω από μία εκτέλεση των ίδιων στίχων. Προέκυψαν σαράντα τέσσερα κομμάτια, απ’ τα οποία τα είκοσι κυκλοφόρησαν στο δίσκο με τον τίτλο Lost On The River: The New Basement Tapes.
Στο δίσκο «πρωταγωνιστούν» συνθέτοντας, ερμηνεύοντας και παίζοντας τραγουδοποιοί από διαφορετικές γενιές και με διαφορετικές μουσικές πορείες: οι Elvis Costello, Rhiannon Giddens (Carolina Chocolate Drops), Taylor Goldsmith (Dawes), Jim James (My Morning Jacket), Marcus Mumford (Mumford & Sons), με μια πλειάδα καλών μουσικών να τους πλαισιώνουν, μεταξύ των οποίων ο ίδιος ο παραγωγός, αλλά και ο Johnny Depp!
Δεν έχω ιδέα πως φάνηκε το αποτέλεσμα στον ίδιο τον Dylan, αφού δεν εκφράστηκε γι’ αυτό δημόσια και δεν μου σηκώνει το τηλέφωνο τα τελευταία χρόνια. Εγώ πάντως θετικά πράγματα έχω να πω μόνο και θεωρώ πως είναι ένας καλός δίσκος. Για την ακρίβεια, δύο καλοί δίσκοι. Σ’ αυτό συνηγορούν τα εξής: πιστεύω πως οι συμβαλλόμενοι δεν προσπάθησαν να μιμηθούν το στυλ ή την ατμόσφαιρα της εποχής (1967) κι ευτυχώς, γιατί θα ήταν ανόητο. Ούτε, απ’ την άλλη, το παραξήλωσαν στην προσαρμογή των στίχων σε ήχους του σήμερα, υπάρχει μια ισορροπία σ’ αυτό. Έπειτα, μ’ αρέσει που οι συνθέσεις και οι ερμηνευτές δεν είναι ευλαβικοί απέναντι σ’ αυτόν τον θρύλο της τραγουδοποιΐας, που κι αν ήταν, θα το καταλάβαινα. Όμως θεωρώ πως βρήκαν τη γενναιότητα να αντιμετωπίσουν τους στίχους ελεύθερα, σαν να τους έγραψαν οι ίδιοι.
Τα περισσότερα τραγούδια είναι αξιοπρεπή, υπάρχουν όμως και μερικές πολύ καλές στιγμές, όπως τα “When I Get My Hands On You”, “Down At The bottom”, “Nothing To It”, “Dunkan And Jimmy”, “Hidee Hidee Ho #11”, “Stranger”, “Quick Like A Flash”, “Hidee Hidee Ho #16”, “Diamond Ring”, “Six Months In Kansas City”.
Αυτός που μπήκε εντελώς στο νόημα του πρότζεκτ θεωρώ πως είναι ο Jim James. Βρήκε την τέλεια ισορροπία μεταξύ δημιουργίας, σεβασμού και αυθάδειας απέναντι στους στίχους του Dylan, γι’ αυτό και οι δικές του συνθέσεις είναι φρέσκιες και σύγχρονες, δηλαδή “ντυλανικές”. Αρκετά καλά τα πήγε ο Elvis Costello, που οι συνθέσεις του ακούγονται σαν… Elvis Costello, πράγμα που σημαίνει ότι έκανε τους στίχους δικούς του. Καλή δουλειά έκανε επίσης ο Marcus Mumford, ενώ οι συνθέσεις των Giddens και Goldsmith, χωρίς να είναι κακές, στέκονται μεμονωμένα και δεν ταιριάζουν στο συγκεκριμένο εγχείρημα.
*Οι New Basement Tapes είναι ένα βρετανοαμερικανικό μουσικό supergroup.
Το άρθρο είναι από τον Νίκο Τζαβέλλα και δημοσιεύεται στο δέκατο τεύχος του YELLOWBOX που κυκλοφορεί στα περίπτερα._YB
