Υπάρχουν περιθώρια αλλαγών και βελτιώσεων σε μια τεχνολογία τόσο ώριμη όσο αυτή των δίσκων βινυλίου; Ο Νίκος Καμπορούδης, ιθύνων νους πίσω από τη νέα εταιρία AtrotoS, πιστεύει ότι η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι “ναι” και έχει επιχειρήματα. Δοκιμάσαμε το μοντέλο Consta και σας μεταφέρουμε τις εντυπώσεις μας.
Όπως κι εσείς, δεν είχα ακούσει το όνομα AtrotoS μέχρι πρόσφατα. Είναι μια νέα εταιρία με έδρα την Κύπρο η οποία, προς το παρόν, ασχολείται με την κατασκευή κεφαλών, αξιοποιώντας τις γνώσεις και την εμπειρία του Νίκου Καμπορούδη, μηχανολόγου μηχανικού με σημαντική εμπειρία σε διάφορους τομείς κατασκευών. Ο Καμπορούδης είναι παράλληλα και φίλος του καλού ήχου και, προφανώς, αποφάσισε να ακολουθήσει τον δύσκολο δρόμο που μετατρέπει μια αγάπη σε σκληρή δουλειά. Το αποτέλεσμα είναι αυτό που βλέπετε στις σελίδες που ακολουθούν.
Ταχύρρυθμη επανάληψη: Τι είναι ένα “κινητό” πηνίο;
Λάθος ελληνικά. Στην πραγματικότητα, μάλλον, θα έπρεπε να λέμε “κινούμενου πηνίου” ως μετάφραση του όρου “moving coil”, αλλά τέλος πάντων. Στον χώρο του βινυλίου, για να διαβαστεί η πληροφορία απαιτείται η μετατροπή της κίνησης της ακίδας σε ηλεκτρικό σήμα, κάτι που επιτυγχάνεται χάρις στην αρχή λειτουργίας των γεννητριών. Η σχετική κίνηση πηνίων και μαγνητών, επάγει ένα ηλεκτρικό σήμα στα άκρα των πηνίων. Αυτό το “σχετική” είναι όλα τα λεφτά. Σημαίνει ότι μπορεί να κινείται είτε ο μαγνήτης είτε το πηνίο και οι κεφαλές που έχουμε στη διάθεσή μας ανήκουν και στις δύο κατηγορίες, μπορεί, δηλαδή, να είναι είτε κινητού μαγνήτη (MM), είτε κινητού πηνίου (MC). Ο καυγάς για το ποια αρχή λειτουργίας είναι καλύτερη -και πότε- δεν θα τελειώσει ποτέ (όπως πολλοί άλλοι στον χώρο του Hi-Fi), ωστόσο, το τι κινείται θέτει διάφορους περιορισμούς, επομένως επιβάλλει συμβιβασμούς. Ένας από αυτούς, στην περίπτωση των κεφαλών MC, είναι το που θα τοποθετηθούν τα πηνία. Προφανώς πρέπει να βρίσκονται στο μέρος που φέρει την ακίδα αλλά πού ακριβώς και πώς θα στερεωθούν εκεί; Η συντριπτική πλειοψηφία των σχεδιάσεων, εδώ, ακολουθεί έναν συγκεκριμένο δρόμο: Τα πηνία τοποθετούνται στο πίσω μέρος του στελέχους, σχεδόν πάντα μέσα στο σώμα της κεφαλής, σε μια υποκατασκευή, συνήθως από αλουμίνιο. Έτσι, όταν κάποιος διαβάζει για στέλεχος από το υλικό “τάδε” αυτό που πρέπει να καταλάβει είναι ότι μιλάμε για μια σύνθετη κατασκευή που ξεκινά με τάδε και τελειώνει σε αλουμίνιο, όπου και βρίσκονται τα πηνία. Η μηχανική ένωση αυτών των υλικών είναι από μόνη της μια σοβαρή κατασκευαστική παράμετρος της κεφαλής και ένα πρόβλημα που πρέπει να λυθεί σε κάθε σχεδιασμό.
VMF: Ενδιαφέρουσα ιδέα (αλλά έχω κάποιες ανησυχίες…)
Η AtrotoS σκέφτηκε, εν προκειμένω, κυριολεκτικώς “έξω από το κουτί”, μεταφέροντας ολόκληρη τη γεννήτρια έξω από το κέλυφος της κεφαλής. Αν θεωρήσατε κάποτε ως ακραία επιλογή την υιοθέτηση του γυμνού στελέχους (exposed cantilever) από πολλούς κατασκευαστές, προετοιμαστείτε για… εκπλήξεις. Στις κεφαλές της AtrotoS το σύνολο των μαγνητών, των πηνίων και του μηχανισμού στήριξης βρίσκεται στο μπροστινό μέρος της κεφαλής, πολύ λίγα χιλιοστά πίσω από την ίδια την ακίδα. Η εταιρία ονομάζει την τεχνική αυτή VMF (V Magnetic Field), ένας όρος που περιγράφει με ακρίβεια την όλη δομή. Το στέλεχος της ακίδας περνά μέσα από τον φορέα δυο εντελώς ξεχωριστών πηνίων με άξονες που σχηματίζουν ένα “V” 90 μοιρών. Στον ίδιο άξονα, αλλά στο σώμα της κεφαλής βρίσκονται οι αντίστοιχοι μαγνήτες (κυλινδρικοί, από νεοδύμιο), οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για τη δημιουργία του σήματος. Η AtrotoS αναφέρει ότι αυτή η προσέγγιση έχει διάφορα πλεονεκτήματα, το κυριότερο των οποίων είναι ότι δεν απαιτείται να συνδεθεί το στέλεχος με αλουμίνιο ή κάποιο άλλο υλικό, στο πίσω μέρος για να τοποθετηθούν τα πηνία, ένα χαρακτηριστικό που βελτιώνει τη μηχανική συμπεριφορά της ακίδας όταν ιχνηλατεί τον δίσκο. Επιπροσθέτως, τα πηνία έχουν μεγάλη απόσταση μεταξύ τους, κάτι που βελτιώνει τον διαχωρισμό των καναλιών και η ρύθμιση της γεωμετρίας είναι πολύ πιο εύκολη (έτσι ώστε τα πηνία να ισαπέχουν από τους μαγνήτες, αντισταθμίζοντας τις κατασκευαστικές ανοχές) και η ισορροπία των καναλιών πολύ καλύτερη.
Τούτων λεχθέντων, δεν είναι δύσκολο να παρατηρήσεις ότι η γεννήτρια είναι εντελώς εκτεθειμένη στο παραμικρό ατύχημα, στους ρύπους του δίσκου, τα αιωρούμενα σωματίδια και στην ατυχή περίπτωση που οι ισχυροί μαγνήτες βρεθούν κοντά σε σωματίδια που έλκονται. Θα πρότεινα στην AtrotoS να σχεδιάσει και να προσφέρει ένα κατάλληλο κιτ καθαρισμού για όλα αυτά!
Επί του πρακτέου… Με την Consta στο χέρι
Αυτή την στιγμή η εταιρία διαθέτει στην αγορά δύο κεφαλές, την Consta, που δοκιμάζουμε εδώ και την ακριβότερη Adria. Και οι δύο χρησιμοποιούν την τεχνική VMF αλλά διαφέρουν σε όλα τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά. Αρκετά ενδιαφέρων είναι ο τρόπος παραγωγής του κελύφους. Και στις δύο κεφαλές αυτό γίνεται με προσθετική τεχνική (δηλαδή 3d printing μετάλλου) με την Adria να χρησιμοποιεί κράμα τιτανίου και την Consta κράμα αλουμινίου (πρόκειται για ειδικά κράματα βελτιστοποιημένα για τη συγκεκριμένη μέθοδο παραγωγής). To 3d printing εξηγεί και το κάπως “κοκκώδες” φινίρισμα του σώματος της κεφαλής που φαίνεται στις φωτογραφίες.
Το στέλεχος της Consta είναι από βόριο και η ακίδα έχει προφίλ Shibata. Σε αντιστοιχία, η Adria χρησιμοποιεί στέλεχος από ρουμπίνι και η ακίδα της έχει προφίλ micro-ridge. Και στις δύο κεφαλές, το πηνίο είναι κατασκευασμένο από αγωγό με χαλκό πολύ υψηλής καθαρότητας (ο οποίος σχεδόν δεν φαίνεται με γυμνό μάτι).
Παραλάβαμε την Consta σε ένα πολύ καλαίσθητο κουτί (το οποίο περιλαμβάνει τις απαραίτητες βίδες και το αντίστοιχο κλειδί) και το πρώτο πράγμα που παρατηρεί κανείς είναι η πολύ αυστηρή συμμετρία της (είναι σχεδόν κυβική) και η αίσθηση στιβαρότητας που αποπνέει. Το κέλυφος έχει κοχλιοτομημένες οπές, γεγονός που κάνει την εγκατάσταση απλή υπόθεση και οι ρυθμίσεις της VTA και του αζιμούθιου (όταν αυτές προσφέρονται από τον βραχίονα) διευκολύνονται από τις καθαρές γραμμές του. Οι ακροδέκτες είναι από νικέλιο, επιχρυσωμένοι (σε μεγάλο βάθος, 20μ, αναφέρει η εταιρία) και οι αποστάσεις τους διευκολύνουν τη σύνδεση με τα καλώδια του βραχίονα. Συνολικά, η τοποθέτηση και η ρύθμιση της κεφαλής δεν παρουσιάζει δυσκολίες. Απλώς θέλει λίγο αυξημένη προσοχή για τους λόγους που αναφέρθηκαν ήδη.
Ποιος άνοιξε το παράθυρο;
Οφείλω να ομολογήσω ότι οι διάφορες δηλώσεις των κατασκευαστών παίζουν μάλλον μικρό ρόλο όταν ξεκινήσουν οι ακροάσεις. Μια από τις διαστροφές που αποκτάς στη δουλειά, είναι να αγνοείς τις δηλώσεις αυτές οι οποίες είναι, πολύ συχνά, πάνω από υπερβολικές. Όμως στην περίπτωση της Consta, ο ισχυρισμός της AtrotoS περί καλύτερης στερεοφωνικής εικόνας ισχύει στο έπακρο. Πράγματι, η κεφαλή φαίνεται να αξιοποιεί πλήρως τις πληροφορίες χώρου και θέσεις που είναι γραμμένες στο ίχνος και δημιουργεί ένα σχεδόν ψηφιακό soundstage, πολύ διαυγές, με σταθερά εστιασμένα αντικείμενα και καλή αίσθηση του βάθους. Η ιδιότητα αυτή της κεφαλής επιβεβαιώθηκε σε δύο διαφορετικά πλατό (Linn Sondek LP12/Ittok και Acoustic Signature Maximus NEO/T 1000 NEO), επομένως έχουμε βάσιμους λόγους να πιστεύουμε ότι το VFM δουλεύει πραγματικά.
Πέρα από τις δυνατότητες της σε ό,τι αφορά το soundstage, η Consta κινήθηκε σε πολύ καλά επίπεδα και στα υπόλοιπα ζητούμενα. Το σύστημα αναφοράς με τη μικρή AtrotoS ακούστηκε ιδιαίτερα ισορροπημένο, με καλά ελεγχόμενο χαμηλό, χωρίς ίχνη έμφασης, καθαρή μεσαία περιοχή, με πολύ καλό layering, φωτεινότητα και άφθονες λεπτομέρειες και, επίσης, πολύ καλή έκταση ψηλά, με σωστή ταχύτητα στα μεταβατικά και πολύ καλή περιγραφή του αρμονικού πλούτου. Μια ποιοτική χάραξη ακούγεται πραγματικά επιβλητικά, γεμίζει τον χώρο άνετα και ο ακροατής θα παρασυρθεί εύκολα από τον ρυθμό και την πολύ θετική παρουσία, στοιχεία που χαρακτηρίζουν την αναλογική τεχνολογία στις καλές της στιγμές. Η ακίδα της Consta ανασύρει με άνεση τις λεπτομέρειες από το ίχνος του δίσκου, με αποτέλεσμα ο ακροατής να βρίσκεται απέναντι από μια πολύ φυσική παρουσία. Με έναν καλό συνδυασμό πλατό/βραχίονα χωρίς σημαντικούς μηχανικούς θορύβους, το αποτέλεσμα, πραγματικά, ενθουσιάζει.
Ως συμπέρασμα, έχουμε να κάνουμε με μια ιδιαίτερα επιτυχημένη πρώτη εντύπωση (και ως γνωστόν, έχεις μόνο μια ευκαιρία για κάτι τέτοιο…). Η AtrotoS όχι μόνο γνωρίζει τους κανόνες του παιχνιδιού, αλλά φαίνεται ότι έχει τόσο την πρόθεση όσο και την ικανότητα να αλλάξει μερικούς από αυτούς. Πρώτον, προτείνουμε να ακούσετε μια από τις κεφαλές της σε πρώτη ευκαιρία. Δεύτερον, θα παρακολουθούμε στενά την εξέλιξή της!
Overview
AtrotoS Consta
Περιγραφή: Φωνογραφική κεφαλή
Γεννήτρια: Κινητού πηνίου/VFM
Στέλεχος: Βόριο
Ακίδα: Διαμάντι/προφίλ Shibata Type III
Κέλυφος: Κράμα Αλουμινίου (3d printed)
Ευαισθησία: 0,3mVrms/1kHz, 5cm/sec
Απόκριση συχνότητας: 20Hz-20kHz
Ισορροπία καναλιών: 0,3dB (1kHz)
Διαχωρισμός καναλιών: >28dB (1kHz)
VTA: 23ο
Μάζα: 12,4gr (περιλαμβάνονται οι βίδες)
Ενδοτικότητα: 12μm/mN
info: AtrotoS, τηλ.: +357 99055988, https://atrotosaudio.com/
Τιμή: €2.250
Το άρθρο είναι από τον Δημήτρη Σταματάκο και δημοσιεύεται στο ενδέκατο τεύχος του YELLOWBOX που κυκλοφορεί στα περίπτερα._YB
