Ο ήχος που φθάνει στα αυτιά μας από το ηχοσύστημα μας, εξαρτάται κυρίως από τα ίδια τα ηχεία, την τοποθέτηση αυτών, της θέσης ακρόασης στον χώρο, την γεωμετρία του χώρου μας, τα αντικείμενα ή και την ακουστική φροντίδα του χώρου μας και -τέλος- από την αλυσίδα «τροφοδοσίας» (πηγή, DAC, ενισχυτή) (παίρνουμε ως δεδομένο την ύπαρξη μέσου αναπαραγωγής είτε από αρχείο ή φυσικό μέσο υψηλής ποιότητας ήχου όπως SACD, Blu-ray, DVD Audio, FLAC, CD). Μάλιστα ο χώρος και τα «παράγωγα» αυτού, παίζουν παραπάνω ρόλο από τα ίδια τα ηχεία, στο τι ήχο θα λάβουμε. Επειδή αρκετοί μπορεί να αμφισβητήσουν τα παραπάνω, αν είστε ένας από αυτούς, κάντε ένα απλό πείραμα: αλλάξτε μόνο θέση στα ηχεία σας δίχως να αλλάξετε το παραμικρό στα υπόλοιπα. Ακούστε μερικά δείγματα από τραγούδια με τα ηχεία κοντά στον πίσω (από αυτά) τοίχο, και τα ίδια δείγματα με τα ηχεία σας περί τα 60-80εκ. πιο μπροστά (από τον πίσω τοίχο). Ακούστηκαν το ίδιο; (όχι!).
Χωρίς να μπούμε σε περιττές λεπτομέρειες και αναλύσεις (που θα κάνουμε όμως σε μελλοντικό μας άρθρο!) να αναφέρουμε εγκυκλοπαιδικά πως σε έναν κλειστό χώρο (βασικά οπουδήποτε ορίζονται «τοιχωματικά όρια») πέραν από τον «απευθείας» ήχο, στα αυτιά μας φθάνει και ήχος από ανακλάσεις από το πάτωμα, το ταβάνι, τους πλαϊνούς και πίσω τοίχους, επίσης ανάλογα την θέση του ηχείου έχουμε και ακυρώσεις σε κάποιες συχνότητες. Όλα αυτά (οι ανακλάσεις και ακυρώσεις, κ.α.) επηρεάζουν αρνητικά τον ήχο μας.
Σήμερα θα ρίξουμε μια ματιά σε ένα σετ προϊόντων ακουστικής φροντίδας για τον χώρο μας από την EQ Acoustics (ok, για το τυπικό της υπόθεσης, δύο προϊόντα, ένα, το σετ περιποίησης χώρου «Room Kit», και μερικά extra Colour Panels, που δεν ήταν στο πακέτο “Room Kit”). Πρόκειται για «κατασκευές» από αφρώδες υλικό με τα κατάλληλα χαρακτηριστικά/ιδιότητες για την απορρόφηση, διάχυση, ή μίξη των δύο αυτών ιδιοτήτων που αφού τοποθετηθούν στα κατάλληλα σημεία στον χώρο μας βοηθάνε να βελτιώσουμε την ακουστική συμπεριφορά του χώρου μας, βελτιώνοντας τον ήχο που ακούμε στις θέσεις ακρόασης.
Το πακέτο περιλαμβάνει ακουστικά πάνελ αφρώδους τύπου, πάνελ διάχυσης για τους τοίχους μας και το ταβάνι, μεγάλου εύρους (broadband) απορροφητικά πάνελ για τις γωνίες του δωματίου (Corner Traps), απομονωτικά για τα monitor/bookshelf ηχεία μας, και τα εξτρά πάνελ διάχυσης & απορρόφησης (Colour Panels). Καλύπτουμε (για πλήρη περιποίηση θέλουμε παραπάνω τεμάχια, αρκετά παραπάνω!) με αυτά τους τοίχους και το ταβάνι μας, μένει το πάτωμα, που μπορούμε να «περιποιηθούμε» με κάποιο χοντρό και πυκνό χαλί.
Οι «διπλής όψης» κολλητικές ταινίες που δίνει μαζί στο κιτ μας η EQ Acoustics κάνουν για τοίχους, όχι όμως για την στήριξη των πάνελ στο ταβάνι, θα πρέπει να παραγγείλετε τα αντίστοιχα «αξεσουάρ» από την EQ Acoustics ή να κάνουμε μια «Greek πατέντα» (τι, μόνο ο MacGyver να κάνει κολπάκια;). Η αυτού του τύπου ακουστική φροντίδα είναι «αποδοτική» κυρίως από τα 400Hz και πάνω. Για το μπάσο, και ειδικότερα το εύρος 10Hz – 120Hz η καλύτερη φροντίδα είναι… τα πολλαπλά subwoofer, γιατί για να έχει επίδραση ένα ακουστικό πάνελ σε τόσο χαμηλές συχνότητες θα πρέπει να είναι πάρα πολύ πυκνό, ογκώδες και βαρύ, τόσο μεγάλα που καθιστούν την κατασκευή και τοποθέτηση τους ασύμφορη και αδύνατη για τις περισσότερες περιπτώσεις (σκεφτείτε ένα ακουστικό πάνελ με πάχος 2μ!). Στις υψηλές συχνότητες τα ακουστικά πάνελ, είτε του συγκεκριμένου τύπου, είτε πιο εξειδικευμένου και ακριβού τύπου έχουν αρκετά μεγάλη επίδραση, και εκεί πρέπει και εμείς να συγκεντρωθούμε κατά την τοποθέτησή τους.
Μετρήσεις & Επίλογος
Μια σημαντική παράμετρος στην ακουστική ενός δωματίου είναι το Reverberation Time (Χρόνος Αντήχησης), όσο πιο απλοϊκά μπορούμε να το πούμε, είναι ο χρόνος που χρειάζεται για να εξασθενίσει «πλήρως» το σύνολο ενός ήχου που αναπαράγουμε στιγμιαία στον χώρο (επί της ουσίας δεν ακούμε μόνο τον ήχο όπως βγαίνει από το ηχείο, αλλά και «κλώνους» αυτού από τις ανακλάσεις που φτάνουν με χρονική καθυστέρηση στα αυτιά μας μέσω των ανακλαστικών επιφανειών του δωματίου μας). Πιο συγκεκριμένα ο χρόνος που μας ενδιαφέρει είναι αυτός που απαιτείται για να εξασθενίσει κατά 60dB ένας ήχος στάθμης 100dB στον χώρο μας, το λεγόμενο RT60. Σκεφτείτε την δοκιμή αυτή σαν να χτυπάτε ένα παλαμάκι σε ένα αμφιθέατρο ή σε έναν μεγάλο ανοιχτό (από αντικείμενα) χώρο, όσοι το έχετε κάνει θυμάστε σίγουρα την «ηχώ» που το παλαμάκι τραβάει για 1-2 δευτερόλεπτα μετά τον «χτύπο» σας. Αυτή την «διάρκεια» που απαιτείται για την εξασθένιση του ήχου περιγράφει η μέτρηση RT60. Γενικότερα για χώρους ενός μέσου ελληνικού σπιτιού, επιθυμητό RT60 είναι μεταξύ 0.3 και 0.45 δευτερόλεπτα. Όπως αναφέραμε προηγουμένως, τα προϊόντα αυτού του τύπου δεν μπορούν να «παρέμβουν» στο μπάσο και τις χαμηλές συχνότητες γενικότερα, οπότε στο γράφημά μας, μας ενδιαφέρουν οι διαφορές που δημιουργούνται από την ακουστική φροντίδα του χώρου στην προκειμένη περίπτωση από τα 200-250Hz και ψηλότερα.
Επί της ευκαιρίας να αναφέρουμε και κάποιες εξτρά μικρολεπτομέρειες που σχετίζονται άμεσα με το θέμα μας. Στις μετρήσεις που παραθέτουμε παρακάτω θα δείτε τα αποτελέσματα στην ακουστική του χώρου μας υπό τρείς διαφορετικές συνθήκες. Με κόκκινο αρχικά ο χώρος μας όπως είναι εντελώς απεριποίητος ηχητικά, δίχως κουρτίνες στα τρία παράθυρα. Με κίτρινο βλέπουμε το αποτέλεσμα της προσθήκης σχετικά χοντρών κουρτινών στα παράθυρα. Ενώ με πράσινο έχουμε το αποτέλεσμα της προσθήκης των ακουστικών πάνελ της EQ Acoustics με την συμβολή και των κουρτινών που τοποθετήσαμε στα παράθυρα.
Όσο πιο χαμηλά στο γράφημα είναι η αντίστοιχη συχνότητα, τόσο πιο γρήγορα αυτή «εξασθενεί» εντελώς. Επιθυμητό είναι να έχουμε σύντομο χρόνο εξασθένισης και ταυτόχρονα αν γίνεται να είναι ομοιόμορφη η εξασθένιση σε όλες τις συχνότητες (τουλάχιστον σε αυτές από τα 300Hz και πάνω που είναι οι συχνότητες που επηρεάζονται από τα ακουστικά πάνελ).
Όπως βλέπουμε, με το πρώτο βήμα, την προσθήκη κουρτινών στα παράθυρα (που είναι πηγές ανακλάσεων), μειώσαμε το Reverberation Time των συχνοτήτων από τα 800Hz και έπειτα. Σε αντίθεση με τις κουρτίνες, η επίδραση των ακουστικών πάνελ της EQ Acoustics ξεκινάει από πιο χαμηλά, από τα 150Hz και έπειτα. Ο χώρος δοκιμών μας είναι σχετικά μεγάλος, σίγουρα μεγάλος αρκετά για να καλυφθεί πλήρως μόνο με το πλήθος των προϊόντων που περιέχονται στο Room Kit (ευτυχώς έχουμε και τα 6 έξτρα Colour Panels). Επί της ουσίας κάναμε αρκετή δουλίτσα στις υψηλές συχνότητες, αλλά επιδέχονται περαιτέρω βελτίωσης προσθέτοντας ένα ακόμα Room Kit θα φθάναμε σε πολύ καλό σημείο (με το παρόν kit δεν καταφέραμε να καλύψουμε τις ανακλάσεις από το ταβάνι και το πίσω μέρος του δωματίου μας) και θα μέναμε με μόνη εκκρεμότητα την περιοχή του μπάσου, που διορθώνεται ιδανικά με την προσθήκη περισσότερων subwoofer (και σωστή τοποθέτηση & ρύθμιση αυτών φυσικά).
Ακόμα και έτσι, υπάρχει σαφής ηχητική βελτίωση στον χώρο μας (σε έναν μικρότερο χώρο το ποσοστό της βελτίωσης θα είναι μεγαλύτερο με το ίδιο κιτ).
Σε επόμενο τεύχος θα αναφερθούμε στα τεχνικά ζητήματα της ακουστικής περιποίησης ενός χώρου ακρόασης/θέασης!
Προς το παρόν σας αφήνουμε προτείνοντας σας, ειδικά αν ο χώρος σας είναι λιτός από άποψη επίπλων και αντικειμένων πέραν του οπτικοακουστικού σας συστήματος να επενδύσετε σε υλικά για την ακουστική φροντίδα του χώρου καθώς και στον αντίστοιχο ειδικό για να σας κάνει την μελέτη, τις προτάσεις και την υλοποίηση αυτής, αξίζει τον κόπο και την δαπάνη!
Τιμή: 275€ (Room Kit) / 162€ (Colour Panel, κιτ 6 τεμαχίων).
Info: Audiodesigner, https://www.audiodesigner.gr/
Το άρθρο είναι από τον Βασίλη Πέππα και δημοσιεύεται στο ένατο τεύχος του YELLOWBOX που κυκλοφορεί στα περίπτερα._YB
