Ο δανός κατασκευαστής παρουσιάζει τον μικρότερο ενισχυτή της σειράς TDAI, προσφέροντας την ψηφιακή ενίσχυση και το πολυσυζητημένο σύστημα RoomPerfect σε ένα «πακέτο» που όσο και αν δεν γεμίζει το μάτι, άλλο τόσο γεμίζει τον χώρο. Με τον ήχο του, φυσικά.
Βασική αρχή για την όσο το δυνατόν καλύτερη απόδοση του συστήματός μας, αποτελεί η ηχητική συμπεριφορά του χώρου μας. Δεν σας λέω κάτι νέο, θα μου πείτε. Ωστόσο ένα θέμα που αποτελεί ταμπού στην audiophile κοινότητα είναι αυτό της ισοστάθμισης. Οι ισοσταθμιστές έχουν εξοστρακιστεί και οποιαδήποτε κουβέντα για ψηφιακή διόρθωση στη σχέση ηχείων-χώρου δεν αντιμετωπίζεται με καλό μάτι. Ωστόσο, η Lyngdorf από την Δανία, επιμένει: Διορθώστε το δωμάτιο σας, με τα εργαλεία που ενσωματώνουν οι ενισχυτές της.
Ολίγη ιστορία
Ο Peter Lyngdorf δεν είναι κάποιος καινούργιος στον χώρο. Ασχολείται με το audio από το 1975 και το πολυμήχανο μυαλό του τον ώθησε να κατασκευάσει τον δικό του εξοπλισμό, ξεκινώντας το 1983 με τα ηχεία DALI και να εμπλακεί για κάποια χρόνια με τη NAD (1991-1997) και την αμερικάνικη Snell Acoustics (1989-1996). Με τη δεύτερη, παρουσίασε στην έκθεση του Λας Βέγκας, το 1992, την πρώτη απόπειρα πάνω στη ψηφιακή διόρθωση της ακουστικής συμπεριφοράς των χώρων. Και έκτοτε, το νερό μπήκε στο αυλάκι, για να φτάσουμε στη σημερινή έκδοση του RoomPerfect, Το θεωρητικό σκέλος του οποίου βασίζεται στην εργασία του ερευνητή και μηχανικού (DSP Research Engineer) Jan Abildgard Pedersen. H συνεργασία του με τον Peter Lyngford ξεκίνησε το 2005 και η εταιρία-πρόδρομος της Lyngford ήταν η TacT. H McIntosh είχε ενσωματώσει το RoomPerfect στον επεξεργαστή Lab MEN220.
Όσο για την ψηφιακή ενίσχυση, το 1997, ο Lyngdorf επένδυσε στη δανέζικη start-up Toccata Technology, η οποία ανέπτυξε την τεχνολογία ψηφιακής ενίσχυσης EQUIBIT. Καρπός αυτής της συνεργασίας ήταν ο πρώτος ολοκληρωτικά ψηφιακός ενισχυτής Millenium της TacT.
Αξίζει να αναφέρουμε ότι ο Δανός συνεργάζεται με τον γνωστό κατασκευαστή πιάνων Steinway&Sons, για τα ηχεία που κατασκευάζει.
Μίνιμαλ σχεδιασμός και βαρύ DSP…
Ο TDAI-1120 αποτελεί τον δεύτερο στην τάξη ολοκληρωμένο ενισχυτή της Lyngdorf και διατηρεί τα δομικά συστατικά της ψηφιακής ενίσχυσης και της επεξεργασίας του χώρου, του μεγαλύτερου TDAI-3400, τον οποίο είχαμε την ευκαιρία να ακούσουμε στην έκθεση Black Box AV Show 2022. Η εμφάνισή του χαρακτηρίζεται από τις απλές σχεδιαστικές γραμμές, το μαύρο χρώμα και θυμίζει τις μινιμαλιστικές προσόψεις παλαιότερων συσκευών, καθώς τα μοναδικά χειριστήρια που υπάρχουν είναι αυτό της έντασης και της επιλογής πηγής. Κάτω δεξιά, τοποθετείται και ο διακόπτης έναρξης παύσης, ενώ στα αριστερά, δεν υπάρχει κάποιου είδους οθόνη, παρά μόνο οι σχετικές ενδείξεις για τις πηγές, τη σύνδεση στο δίκτυο κτλ. Στα αριστερά, τοποθετείται το λογότυπο της Lyngdorf, το οποίο παραμένει φωτισμένο και σε κατάσταση αναμονής, προσθέτοντας έτσι όμορφη ρετρό-φουτουριστική πινελιά στην πρόσοψη. Περιμετρικά του volume, που είναι τηλεχειριζόμενο, τοποθετούνται led που φωτίζουν μέχρις του σημείου επιλογής της στάθμης, με την ένταση όλων των ενδείξεων να είναι ρυθμιζόμενη από τον χρήστη. Με πλάτος μόλις 30 εκατοστά, καταλαμβάνει μισό ράφι του rack, ενώ έρχεται ακριβώς στο πλάτος των δημοφιλών ραφιών Kallax της IKEΑ! Κρύβεται εύκολα από το έτερο ήμισυ…
Στο πίσω μέρος μετράμε, είσοδο phono MM, αναλογική είσοδο Line, pre-out, τέσσερις ψηφιακές εισόδους (δύο ομοαξονικές, δύο οπτικές), USB (για ανάγνωση αρχείων από σκληρούς δίσκους FAT32 και NAS), RJ45 για Ethernet και θύρα HDMI (για σύνδεση μέσω του HDMI ARC των τηλεοράσεων). Στην XLR είσοδο θα συνδεθεί το ειδικό μικρόφωνο μετρήσεων που παρέχει η Lyngdorf, ομολογουμένως πολύ καλής ποιότητας. Στη συσκευασία περιλαμβάνεται και η βάση στήριξης, καθώς και οκτώ μέτρα καλώδιο. Για την καλωδίωση των ηχείων, ο ενισχυτής διαθέτει ένα ζευγάρι μπόρνες ανά ηχείο.
Η συσκευή είναι «Roon Ready», διασυνδέεται με δίκτυα UPnP/DLNA, οι υπηρεσίες Spotify και TiDAL ενσωματώνονται στις διαθέσιμες πηγές ενώ ο εικονικός δέκτης (vTuner) διαθέτει έναν από τους πιο ενημερωμένους καταλόγους ελληνικών ραδιοφωνικών σταθμών, συμπεριλαμβανομένων και πάρα πολλών αμιγώς ιντερνετικών.
Στο εσωτερικό, το σύνολο των λειτουργιών του TDAI-1120 αναπτύσσεται επάνω σε δύο πλακέτες. Ελέω ψηφιακής ενίσχυσης, δεν υπάρχει ούτε ευμεγέθης μετασχηματιστής ούτε ποτενσιόμετρο έντασης. Η αυξομείωση της επιτυγχάνεται στο ψηφιακό πεδίο. Θεωρείται ότι η ενίσχυση του σήματος βασίζεται σε τοπολογία τάξης D, ωστόσο αυτό έχει προκαλέσει συζητήσεις στην audio κοινότητα, δεδομένου ότι η εταιρία κρατάει ως επτασφράγιστο μυστικό την τοπολογία των συνεργατών της, Bruno Putzeys και Lars Risbo. Αυτό που μπορούμε να αναφέρουμε με ασφάλεια είναι ότι ψηφιακό σήμα PCM διατρέχει το κύκλωμα, με επίκεντρο το chip SHARC ADSP-21489 της Analog Devices. Πρόκειται για μια εξαιρετικά ισχυρή DSP μονάδα (450 MHz/2700 MFLOPs), με ευέλικτο προγραμματισμό μέσω του προγράμματος Sigma Studio, που επιτρέπει μεταξύ των άλλων και τον σχεδιασμό φίλτρων. Επιπλέον, παρέχει οκτώ σειριακές εξόδους και δεκαέξι εξόδους σήματος διαμόρφωσης εύρους PWM. Αφού η επεξεργασία του σήματος γίνεται σε μορφή PCM, μετατρέπεται σε PWM. Ακολουθεί δεύτερης τάξης low-pass φίλτρο των 60kHz, υλοποιημένο με ένα πηνίο και έναν πυκνωτή. Το σήμα φθάνει στις επίχρυσες μπόρνες μέσω του απαραίτητου DAC. Η εταιρία υποστηρίζει ότι το κύκλωμά της είναι ανοικτού τύπου (open loop), αρνητικής μηδενικής ανάδρασης, με ικανότητα ψύξης κατά 95% της θερμότητας λειτουργίας. Η ισχύς που παράγει ανέρχεται στα 60Watt ανά κανάλι, με φορτίο ονομαστικής αντίστασης στα 8 Ohm ενώ αναφέρεται εξαιρετικά χαμηλή ολική αρμονική παραμόρφωση.
Στο «πακέτο» δεν περιλαμβάνεται τηλεχειριστήριο (μπορεί να αποκτηθεί ξεχωριστά), διατίθεται όμως το σχετικό app για Android και iOS και web-interface, μέσω των οποίων πραγματοποιείται ο χειρισμός της συσκευής.
Διόρθωση δωματίου και διαχείριση μπάσων
Άπαξ και ξεκινήσει η ενασχόληση με τα μενού που προσφέρει ο TDAI-1120, καταλαβαίνουμε τις πραγματικές δυνατότητες της συσκευής. Το RoomPerfect συλλέγει πληροφορίες του χώρου μας, μέσω του μικροφώνου και ήχων τεστ (τόνων από τα 20Hz έως τα 20kHz) που εφαρμόζει στα ηχεία. Απαιτεί τουλάχιστον οκτώ μετρήσεις, τυχαίες στον χώρο και σίγουρα σε όσα σημεία ορίζουμε εμείς ως θέσεις ακρόασης (Focus). Έπειτα, προσφέρει έτοιμα φίλτρα (Voicing), που αναλογούν σε καταστάσεις ακρόασης, ενώ έχουμε τη δυνατότητα να επέμβουμε είτε στα έτοιμα είτε να δημιουργήσουμε δικά μας, μέσω ισοσταθμιστή, οκτώ περιοχών. Τα διαθέσιμα φίλτρα είναι Butterworth (1ης,2ης,4ης τάξης) και Linkwitz Riley (2ης,4ης ,8ης τάξης).
Περαιτέρω, υπάρχει ξεχωριστή ενότητα για τη διαχείριση των χαμηλών συχνοτήτων, εάν επιλέξουμε να συνδέσουμε υπογούφερ (μέσω του pre-out) στο σύστημά μας. Ενεργοποιείται το ψηφιακό cross-over και οι απαραίτητες ρυθμίσεις (φίλτρα, συχνότητα αποκοπής, χρονική καθυστέρηση), με μοναδικό σημείο κριτικής το γεγονός ότι ενώ μπορούμε να συνδέσουμε δύο μονάδες sub, το interface παρέχει από κοινού ρύθμιση.
Γενικά, το web-interface προσφέρει πολλές ρυθμίσεις, επί των καναλιών εισόδου (μεταξύ των άλλων, μέχρι και 24dB κέρδους ανά κανάλι) και του set-up (εισαγωγή αποστάσεων κτλ) του συστήματός μας ενώ δεν παραμελεί και τη σύνδεση με τηλεόραση, όπου μπορούμε να επιτύχουμε συγχρονισμό ήχου-εικόνας.
Επί τω έργω..
Η σύνδεση με το οικιακό δίκτυο δεν ήταν δύσκολη. Αν αναφερόμαστε στην ένταξη στο δίκτυο Wi-Fi, τότε προτείνεται η σύνδεση 5GHz. Στις αναλογικές πηγές συνδέθηκε το πικάπ Music Hall mmf-5.3 για το οποίο μπορείτε να διαβάσετε δοκιμή σε αυτό το τεύχος, ενώ το CD Player Roksan Caspian λειτούργησε και σαν transport. Συνδέθηκε σκληρός δίσκος στη USB θύρα, ενώ χρησιμοποιήθηκαν ακόμα η σύνδεση με Spotify, το vTuner και το streaming μέσω UPnP. Χρησιμοποιήθηκαν δύο ζευγάρια ηχεία, τα Audio Spectrum Hermes TLS και Audio Spectrum Studio4 (v2).
Ο δανέζικος ενισχυτής διαθέτει ήχο που συνδυάζει δυναμισμό και λυρισμό. Δημιουργεί σκηνή εκτεταμένου πλάτους και στη διάσταση του βάθους αναπτύσσει τους συντελεστές σε επάλληλες «στρώσεις». Τα ηχοχρώματα τείνουν να αποκτούν μεστή, θερμή παρουσία, κερδίζοντας στην παρουσία της μεσαίας και υψηλής περιοχής. Ταυτόχρονα, η αναλυτική του δεινότητα προσφέρει εκτεταμένη ηχοχρωματική παλέτα, με αποτέλεσμα να περιγράφει με μεγάλη ακρίβεια όργανα και φωνές. Η γραμμικότητα του σήματος είναι αξιοζήλευτη, για μια μονάδα αυτής της κατηγορίας τιμής και επιτρέπει την αβίαστη ανάπτυξη περίτεχνων ερμηνειών, όπως αυτή της Renée Fleming στην όπερα Alcina του J.F. Handel, στην εκτέλεση του συνόλου Les Art Florissants (Erato/Warner Classics, streaming). Ήταν από τις στιγμές της δοκιμής όπου ο TDAI-1120 ανέδειξε μελιστάλαχτο χαρακτήρα, με τη σπουδαία ερμηνεύτρια να έρχεται σε πρώτο επίπεδο και την ορχήστρα να «φωτίζεται» στις επιμέρους ομάδες της.
Σε σύγχρονα μουσικά ιδιώματα, όπου κυριαρχούν οι ηλεκτρονικοί ήχοι, ο ενισχυτής της Lyngdorf κατάφερε να αναδείξει ισχυρά προβολικά μέτωπα, όπως συνέβη με το έργο Daft του συνόλου Art of Noise (ZTT, flac 24bit/88,2kHz). Περαιτέρω, απέδειξε ότι όταν το πρόγραμμα απαιτεί νεύρο και ταχείες εναλλαγές της δυναμικής περιοχής, μπορεί να τις παρακολουθήσει με άνεση και να οδηγήσει με ασφάλεια το σήμα στις κορυφώσεις.
Από εκεί και πέρα, εναπόκειται στα ηχεία μας το αν μπορούν να παρακολουθήσουν τον TDAI-1120, τόσο σε θέματα απόδοσης των κορυφώσεων δυναμικής περιοχής, όσο και των χαμηλών συχνοτήτων. Με τη δεδομένη μέση ισχύ, είναι φανερό ότι η βέλτιστη συνέργεια θα επιτευχθεί με ηχεία ευαίσθητα, δύο ή δυόμιση δρόμων, χωρίς να αποκλείονται εύκολα τρίδρομα. Με δεδομένα τα εργαλεία που προσφέρει η εταιρία, είναι σαν να προδιαθέτει για τη προσθήκη τουλάχιστον ενός υπογούφερ στο σύστημα. Με τα διαθέσιμα ηχεία, ήταν φανερό ότι ο ενεργοβόρος Ερμής TLS της Audio Spectrum, δεν αποτελούσε καλό συνοδό, παρά μόνο ανέδειξε τη μεσο-υψηλή και υψηλή περιοχή. Με τα Studio 4 v2 όμως έγινε ξεκάθαρο τι είναι αυτό που προσφέρει το RoomPerfect και τα υπόλοιπα εργαλεία. Καταρχάς, ενισχύθηκε η παρουσία των άκρων του φάσματος. Τα μπάσα καθάρισαν, βοηθώντας την ανάπτυξη των ρυθμικών τμημάτων και τα χαμηλόσυχνα όργανα απέκτησαν πιο ισχυρή ατάκα, όπως έγινε στο Bad του Michael Jackson (Epic/CBS, βινύλιο και flac 16bit/44,1kHz της έκδοσης των 25 ετών της Sony). Η υψηλή περιοχή απέκτησε διαύγεια και άρτιες περιγραφές κυμβάλων και υψίσυχνων οργάνων. Η μεσαία περιοχή κέρδισε σε έμφαση, η εικόνα πιο ανάγλυφη, ενισχύθηκε η τρισδιάστατη υφή των οργάνων κοκ. Τελικά, με ένα ηχείο κατώτερης κατηγορίας τιμής, βγήκε αξιόλογος, ωραίος ήχος, σαφώς ανώτερης συνολικής κατηγορίας τιμής! Ιδιαίτερα χρήσιμες στη δοκιμή αποδείχθηκαν οι ρυθμίσεις Music και Bass1, ανάμεσα στις επιλογές του Voicing. Η δεύτερη ενίσχυσε τη χαμηλή περιοχή από τους 250Hz και κάτω, ενώ η πρώτη αποτελεί εφαρμογή της «βύθισης Gundry», του BBC.
Ένα ακόμα σημείο που χρήζει αναφοράς, είναι η διαφορά στην απόδοση ανάμεσα σε όλες τις ψηφιακές συνδέσεις και τις αναλογικές (line και phono). Και αυτό διότι μοιάζει όλη η αρχιτεκτονική του ενισχυτή να είναι προσανατολισμένη στα ψηφιακά σήματα, με τις αναλογικές εισόδους να λειτουργούν μεν καλά αλλά να βρίσκονται ένα «σκαλί» πιο κάτω, στους τομείς του δυναμισμού και των περιγραφών των οργάνων.
Μοναδική, επί της ουσίας, έλλειψη μπορεί να αναφερθεί η ασυμβατότητα με τα αρχεία DSD, καθώς δεν υπάρχει καν η δυνατότητα DoP αναπαραγωγής τους. Για το ΜQA, που αφορά τους χρήστες του TiDAL, η εταιρία αναφέρει ότι το έχει ενσωματώσει στη συσκευή. Επίσης, οφείλω να αναφέρω την πολύ καλή απόδοση των ραδιοφωνικών μεταδόσεων. Σαν λάτρης του ραδιοφώνου, βρήκα έναν πολύτιμο σύμμαχο στις συνδέσεις με σταθμούς που μεταδίδουν σήμα καλής ποιότητας (Ελβετική Ραδιοφωνία, Γαλλικός Jazz Fm, Τρίτο Πρόγραμμα και Κόσμος της ΕΡΤ, κοκ).
Hail to the Danish!
Διαθέτοντας παλαιότερη εμπειρία με ενισχυτικές βαθμίδες των Δανέζικων εταιριών Densen και Gryphon και φυσικά της TacT, μπορούμε να διατυπώσουμε με ασφάλεια ότι η Lyngdorf ακολουθεί την παράδοση που διακρίνεται για τη φωτεινότητα, το δυναμισμό και τα μεστά ηχοχρώματα. Στην περίπτωση του TDAI-1120, το αμιγώς ψηφιακό περιβάλλον με την καίρια λειτουργία RoomPerfect και το ισχυρό DSP, προσφέρουν ένα πλήρες «πακέτο», προσανατολισμένο στην εποχή του streaming και των ψηφιακών αποθηκευτικών μέσων. Ένα σωστό ταίριασμα με τα ηχεία και η προσθήκη ενός ή δύο υπογούφερ, μπορούν να προσφέρουν αποτέλεσμα που θα διακρίνεται από λυρισμό και ηχοχρωματικό πλούτο. Ακόμα και αν η τοποθέτηση των ηχείων στον χώρο σας, δεν είναι η καλύτερη δυνατή ή αν τα (ευαίσθητα) ηχεία σας πιστεύετε ότι θέλουν άλλαγμα, με τον «μικρό» αυτό ενισχυτή θα πετύχετε θαύματα, με τη χρήση των παρεχόμενων εργαλείων, που γενικά είναι εύκολα στη χρήση, αν γνωρίζετε τις βασικές έννοιες.
Επειδή είναι πρόσφατη η δοκιμή του επίσης ψηφιακού Technics GU700mk2, που ανήκει στην ίδια κατηγορία τιμής και φέρει κύκλωμα διόρθωσης της συμπεριφοράς των ηχείων, το πλέον σίγουρο είναι ότι η ψηφιακή τεχνολογία στην ενίσχυση αποτελεί πλέον αξιόπιστη πρόταση που δεν στερείται τεχνικής επάρκειας και μουσικότητας. Ο Lyngdorf TDAI-1120, ακολουθώντας τις επιταγές του σύγχρονου design, αποτελεί έξοχο δείγμα σύγχρονης τεχνολογίας, που θα αποδειχθεί μακροχρόνια επένδυση στον ήχο του συστήματός σας.
OVERVIEW
Lyngdorf TDAI-1120
Περιγραφή: Ολοκληρωμένος streaming ενισχυτής
Ισχύς: 2 x 60 W RMS @ 8Ohm/2 x 120 W RMS @ 4Ohm
Απόκριση Συχνοτήτων: 20-20,000 Hz ±0,5dB
THD: 0.05% max
Ψηφιακές Είσοδοι: 2 x Coaxial (≤192kHz/24bit), 2 x Οπτικές (≤96 kHz/24bit), 1 x HDMI eARC (≤24 bit/192 kHz)
Αναλογικές Είσοδοι: 1 x Phono MM RCA (RIAA / 47kOhm 100pF), 1 x Line RCA, 1 x Microphone input (XLR) για τη μέτρηση του RoomPerfect™
Αναλογικές Έξοδοι: 1 x RCA
Ισοστάθμιση: RoomPerfect, Pre-Equalizer, ICC, 32 x ρυθμίσεις voicing, ≤8 filters με προσαρμοζόμενο κέρδος και Q
Media Players: Internet Radio (vTuner), Spotify, TIDAL, Roon Ready, Google Chromecast, Apple AirPlay2, DLNA Support (UPnP/ DLNA), Τοπικοί Δίσκοι (USB), Bluetooth (BLE)
Ασύρματες Συνδέσεις: Bluetooth, Wi-Fi (802.11 n)
Interfaces: Web-interface για ρυθμίσεις, πηγές και ένταση, Remote application IOS και Android, IP control, CEC (HDMI), 1 x trigger input, 1 x trigger output, 1 x RJ45 Ethernet LAN, 1 x USB (Type A)
Διαστάσεις: 300x101x260mm (ΠΥΒ)
Βάρος: 3,3 Kg
Στη συσκευασία περιλαμβάνονται το μικρόφωνο μετρήσεων, το stand και 8m καλώδιο
Τιμή: €2.100
INFO: Anquan AV, τηλ.: 21 0613 3441 http://www.anquan-av.com
https://lyngdorf.steinwaylyngdorf.com/
To review είναι από τον Γιάννη Καμαρινό και περιλαμβάνεται στο δέκατο έβδομο τεύχος του YELLOWBOX._YB
