Η 3η Μαΐου 1808 (ισπανικά: ‘El tres de mayo de 1808’) είναι πίνακας του Ισπανού καλλιτέχνη Φρανθίσκο Γκόγια. Το έργο, που ολοκληρώθηκε το 1814, βρίσκεται στο Μουσείο του Πράδο στη Μαδρίτη. Με αυτό το έργο, ο Γκόγια θέλησε να τιμήσει τη μνήμη της Ισπανικής αντίστασης στο στρατό του Ναπολέοντα κατά τη διάρκεια της κατοχής του 1808 κατά τον πόλεμο της Ιβηρικής Χερσονήσου. Μαζί με το «ταίρι» του που έχει το ίδιο μέγεθος, τον πίνακα “Η 2α Μαΐου 1808”, έγινε κατόπιν παραγγελίας της προσωρινής κυβέρνησης της Ισπανίας μετά από πρόταση του Γκόγια.
Στις 16 Φεβρουαρίου 1808, με το πρόσχημα της αποστολής ενισχύσεων στον γαλλικό στρατό που καταλαμβάνει την Πορτογαλία, ο Γάλλος αυτοκράτορας Ναπολέων Βοναπάρτης εισβάλλει στην Ισπανία. Ο αδύναμος Κάρολος Δ’ κι έπειτα ο γιος του Φερδινάνδος Ζ’, παραιτούνται από τον θρόνο. Τη 2α Μαΐου οι κάτοικοι της Μαδρίτης εξεγέρθηκαν εναντίον των Γάλλων κατακτητών. Ξεσπούν πολεμικές μάχες σε όλη την πόλη. Εκατοντάδες μαδριλένοι σκοτώνονται από Γάλλους και Τούρκους στρατιώτες του στρατού του Ναπολέοντα. Ο Γκόγια ζωγράφισε τη στιγμή της επίθεσης των σκληροτράχηλων Αράβων. Όσοι επαναστάτες συνελήφθησαν, εκτελέστηκαν στις 3 Μαΐου και ο ζωγράφος απεικονίζει με σπαρακτικό τρόπο τις μαζικές εκτελέσεις.
Η 2α Μαΐου 1808
Η “εκτέλεση των επαναστατών της 3ης Μαΐου 1808” αποτελεί ένα από τα έργα-ορόσημα της δυτικοευρωπαϊκής ζωγραφικής. Καλούμενος να εικονογραφήσει μια από τις σημαντικότερες στιγμές της σύγχρονης ιστορίας της Ισπανίας, την εκτέλεση των Ισπανών ανταρτών από τα γαλλικά στρατεύματα στις 3 Μαΐου 1808 μετά τις ταραχές που είχαν προηγηθεί στην Puerta del sol την προηγούμενη μέρα, ο Goya, βαθύτατα Ισπανός πατριώτης, αλλά ταυτόχρονα γαλουχημένος στα ιδανικά του διαφωτισμού και επομένως ανοιχτός σε εξωτερικά ερεθίσματα και με ανοιχτούς πνευματικούς ορίζοντες, θα αντισταθεί στον πειρασμό να υποπέσει στο ολίσθημα ενός άκρατου φανατισμού στην απόδοση του θέματός του και μάλιστα στην περίπτωση ενός ιστορικού επεισοδίου, που δεδομένης της υψηλής συγκινησιακής φόρτισης που η νωπή ανάμνησή του και μόνο προκαλούσε σε κάθε Ισπανό προσφερόταν δίχως άλλο για ζωγραφικούς εθνικοπατριωτικούς μελοδραματισμούς.
Το περιεχόμενο του πίνακα, η απεικόνιση και η συναισθηματική δύναμη, του εξασφαλίζουν τον τίτλο της πρωτοποριακής, αρχέτυπης εικόνας της φρίκης του πολέμου. Αν και αντλεί στοιχεία από την υψηλή αλλά και τη λαϊκή τέχνη, Η 3η Μαΐου 1808 είναι ξεκάθαρο πως σπάει τα δεσμά της συμβατικότητας. Αποκλίνοντας από τις παραδόσεις της Χριστιανικής τέχνης και τις παραδοσιακές απεικονίσεις του πολέμου, δεν έχει κάποιο συγκεκριμένο έργο – πρόγονο και αναγνωρίζεται ως ένας από τους πρώτους πίνακες της σύγχρονης εποχής. Σύμφωνα με τον ιστορικό τέχνης Κένεθ Κλαρκ, Η 3η Μαΐου 1808 είναι «ο πρώτος μεγάλος πίνακας που μπορεί να χαρακτηριστεί επαναστατικός με κάθε έννοια της λέξης, στο ύφος, το αντικείμενο, και την πρόθεση».
Στον πίνακα συγκεκριμένα, είναι υποβαθμισμένο το ζωγραφικό φόντο, δεν υπάρχουν εντυπωσιακά φωτιστικά εφέ, έτσι ώστε να εστιάζει το μάτι του θεατή στην συγκλονιστική σκηνή της εκτέλεσης στο κέντρο του πίνακα, την ώρα που το “απρόσωπο” εκτελεστικό απόσπασμα είναι έτοιμο με προτεταμένα τα όπλα. Μόνο η μορφή ενός αντάρτη με τα χέρια στην ανάταση (με έντονα χρώματα) φαίνεται να “προκαλεί” με τη μοναδική του ηρεμία τους επίδοξους εκτελεστές του, να προχωρήσουν στην εγκληματική τους πράξη, τη στιγμή που τα πτώματα στο αριστερό τμήμα του πίνακα δεν αφήνουν καμία αμφιβολία για το επερχόμενο τέλος.
Η Τρίτη Μαΐου 1808 έχει εμπνεύσει μια σειρά από άλλους σημαντικούς πίνακες, όπως μια σειρά έργων του Εντουάρ Μανέ, και τους πίνακες “Η Σφαγή στην Κορέα” και “Γκουέρνικα” του Πάμπλο Πικάσο. _ΥΒ
Πηγή : el.wikipedia.org
