Την πρεμιέρα παρακολουθούν, εκτός των άλλων, οι αυτοκράτορες Γερμανίας και Βραζιλίας, οι συνθέτες Λίστ, Μπρούκνερ, Τσαϊκόφσκι, Έντβαρντ Γκριγκ και ο φιλόσοφος Νίτσε.
Πίσω όμως από αυτό το φεστιβάλ υπάρχει μια ολόκληρη-και ενδιαφέρουσα- ιστορία που το συνοδεύει.
Ο Ρίχαρντ Βάγκνερ, ήταν ο συνθέτης που πολέμησε τους Εβραίους και μίλησε για Άρια φυλή. Μάλιστα «κατάφερε» με τη στάση του να τον λατρέψει ο Χίτλερ που μάλιστα έπαιζε με τα εγγόνια του!
Περί το 1864 ο Ρίχαρντ Βάγκνερ ήταν πάμπτωχος. Πήγαινε απ’ τη μια πόλη στην άλλη, προσπαθώντας να ανεβάσει τις όπερές του.
Είναι η εποχή, που ενώ όλα πηγαίνανε στραβά, ξαφνικά ως δια μαγείας, η τύχη του άλλαξε. Ο «μεγαλοπρεπής» βασιλιάς (18 χρονών τότε) Λουδοβίκος Β’ της Βαυαρίας, ήδη σχολιαζόταν για τις σχέσεις του με τους νεαρούς σταβλίτες. Ο Λουδοβίκος λάτρευε τα έργα του Βάγκνερ. Μία από τις πρώτες ενέργειες του, όταν ανέλαβε τη βασιλεία, ήταν να καλέσει τον Βάγκνερ στο Μόναχο, να τακτοποιήσει τα χρέη του και να του προσφέρει έναν γενναίο μισθό.
Ο Βάγκνερ δέχτηκε, θέτοντας όμως ένα αίτημα προς τον βασιλιά: ήθελε να βρεθεί μια δουλειά στην Αυλή για τον φίλο του και συνθέτη, τον Χανς Φον Μπίλοφ. Ο Μπίλοφ ήταν ταλαντούχος συνθέτης και πρώην προστατευόμενος του Φραντς Λιστ.
Βέβαια δεν ήταν μόνο η φιλία, για αυτή την «απαίτηση» αλλά στην ουσία, ο Βάγκνερ ήταν ερωτευμένος με τη γυναίκα του Μπίλοφ, την Κόζιμα, κόρη του Λιστ. Το αίτημα έγινε δεκτό από το Λουδοβίκο και οι Μπίλοφ έγιναν γείτονες με τον Βάγκνερ.
Η Κόζιμα Βάγκνερ το 1905
Σύντομα η Κόζιμα έμεινε έγκυος. Γέννησε την κόρη της, την Ιζόλδη. Και φυσικά, δεν υπάρχει αμφιβολία για το ποιος ήταν ο πατέρας του κοριτσιού. Το Μόναχο σκανδαλίστηκε.
Επίσης, υπήρχε και μεγάλη «γκρίνια» σχετικά με τα ποσά που ξόδευε ο Λουδοβίκος για τις περίφημης παραγωγές του Βάγκνερ και την επιρροή του συνθέτη στην κυβέρνηση. Τελικά, ο Λουδοβίκος αναγκάστηκε να ζητήσει από τον Βάγκνερ να φύγει.
Ο Βάγκνερ με την Κόζιμα απέκτησαν τρία παιδιά και η Κόζιμα αφιέρωσε το υπόλοιπο της ζωής της στην προώθηση του συζύγου της….
Σε μια ήρεμη περίοδο στην Ελβετία, ο Βάγκνερ ολοκλήρωσε τον κύκλο του Δαχτυλιδιού, αφού πρώτα τελείωσε τον Ζίγκφριντ το 1871 και το Λυκόφως των Θεών το 1874. Με αυτά τα έργα, πίστευε ότι άγγιζε το «Gesamtkunstwerk» που ονειρευόταν πάντα, το ολικό έργο τέχνης που θα εμψύχωνε τον γερμανικό λαό.
Όμως, καμιά συμβατική αίθουσα δεν ήταν κατάλληλη για το Δαχτυλίδι. Ο Βάγκνερ φανταζόταν ένα κτίριο σχεδιασμένο γι’ αυτό το σκοπό, όπου όλος ο κύκλος θα παιζόταν κάθε χρόνο, υπό τον δικό του έλεγχο. Το 1872 μετακόμισε με την Κόζιμα στο Μπαϊρόιτ της βόρειας Βαυαρίας. Ο Βάγκνερ, στην Αίθουσα Συναυλιών, διεύθυνε κάθε τομέα, από την αρχιτεκτονική μέχρι τα κοστούμια.
Στις 13 Φεβρουαρίου του 1883, ο Βάγκνερ πέθανε από καρδιακή προσβολή ύστερα από ένα καυγά με την γυναίκα του. Η Κόζιμα αφιέρωσε όλη της τη ζωή, στην προώθηση του έργου του Βάγκνερ και του Μπαϊρόιτ.
Μπάιροϊτ
Είναι γνωστό, ότι ο Βάγκνερ ήταν αντισημίτης. Αν και δεν ερμηνεύεται αυτό το μίσος του, κάποιοι θεωρούν ότι οι πεποιθήσεις του αποτελούν προϊόν της εποχής του. Όμως, οι απόψεις του Βάγκνερ ήταν ακραίες ακόμα και για την εποχή. Η αντιπάθειά του προέκυψε όταν εκείνος ανακήρυξε εχθρούς του, δύο συγκεκριμένους Εβραίους: τους συνθέτες Τζάκομο Μέγιερμπερ και Φέλιξ Μέντελσον, ο οποίος ήταν πιστός Λουθηρανός. Πίστευε ότι η ψυχρότητα των Μέγιερμπερ και Μέντελσον απέναντι στις όπερές του, ήταν δείγμα της φύσης τους. Έτσι κατέληξαν να συμβολίζουν καθετί το εχθρικό προς αυτόν. Τελικά, τα αντιεβραϊκά του αισθήματα έγιναν κεντρικό θέμα της περίπλοκης όσο και εξωφρενικής μυθολογίας του. Ο Βάγκνερ πίστευε ότι μια ανώτερη φυλή από την ανατολή είχε μολυνθεί όταν κινήθηκε προς τα δυτικά, συνάντησε Εβραίους κι άρχισε να τρώει κρέας. Πλέον οι Άριοι, απόγονοι εκείνης της ανώτερης φυλής, όφειλαν να ανακτήσουν την υπεράνθρωπη υπόσταση τους εξαλείφοντας την εβραϊκή επιρροή. Ο Χίτλερ διάβασε όλα τα κείμενα του Βάγκνερ όταν ετοίμαζε το βιβλίο του: “Ο Αγών μου”.
Το Φεστιβάλ του Μπαϊρόιτ είναι εξίσου διάσημο για τα δράματα των παρασκηνίων όσο και για τις επί σκηνής τραγωδίες. Η Κόζιμα το διεύθυνε με αυταρχισμό έως το 1906, οπότε θεώρησε ότι ο γιος της, ο Ζίγκφριντ ήταν σε κατάλληλη ηλικία για να αναλάβει.
Το 1915, ο -σύμφωνα με τις φήμες- αμφιφυλόφιλος Ζίγκφριντ, προσπάθησε να σταματήσει τις φήμες για τη σεξουαλικότητά του και παντρεύτηκε μια Αγγλίδα ονόματι Γουίνιφρεντ Κλίντγουορθ. Εκείνη για να «σβήσει» όλα όσα λέγονταν για εκείνον, έκανε μαζί του τέσσερα παιδιά σε ισάριθμα χρόνια. Ο Ζίγκφριντ πέθανε από καρδιακή προσβολή το 1930, λίγο αφότου η Γουίνιφρεντ συνάντησε τον ήρωά της, τον ανερχόμενο πολιτικό Αδόλφο Χίτλερ.
Ο Χίτλερ με τη Γουίνιφρεντ στο φεστιβάλ του Μπαϊρόιτ…
Ο Χίτλερ λάτρευε τον Βάγκνερ και συχνά πήγαινε στο Μπαϊρόιτ κι έπαιζε στον κήπο με τα παιδιά της Γουίνιφρεντ. Ήταν τόσο αφοσιωμένος στο φεστιβάλ, ώστε προσέφερε κυβερνητική βοήθεια ακόμη και κατά τη διάρκεια του πολέμου και φρόντιζε να έχει πάντα κοινό, στέλνοντας ως θεατές εργάτες και αδειούχους στρατιώτες. Η κόρη της Γουίνιφρεντ, η Φρίντελιντ ήταν η μόνη από την οικογένεια Βάγκνερ που είχε κάποια αίσθηση του τι σήμαιναν τα παραληρήματα του Χίτλερ. Στον πόλεμο έφυγε απ’ τη Γερμανία και πήγε στην Αγγλία όπου έγραψε μια σειρά από συνταρακτικά άρθρα για τον άνθρωπο που αποκαλούσε “Uncle Wolfie”, δηλαδή “Θείο Λύκο”.
Μετά τον πόλεμο, στην οικογένεια, έμεινε ένα φεστιβάλ τραυματισμένο τόσο από τη σχέση του με τους Ναζί όσο κι από τις βόμβες των Συμμάχων. Η Γουίνιφρεντ καταδικάστηκε σε αστυνομική επιτήρηση για τη στενή της σχέση με τον Χίτλερ, αν και πάντα επέμενε ανερυθρίαστα ότι δεν είχε ιδέα για την πολιτική του. Οι Βίλαντ και Βόλφγκανγκ, εγγονοί του διάσημου συνθέτη και δισέγγονοι του Λιστ, αποφάσισαν να συνεχίσουν το φεστιβάλ. Ο Βόλφανγκ ήταν μέλος της χιτλερικής νεολαίας και τραυματίστηκε σοβαρά στην εισβολή στην Πολωνία. Στο νοσοκομείο μάλιστα τον επισκέφθηκε ο ίδιος ο Χίτλερ.
Το περίφημο φεστιβάλ, διοργανώνεται ετησίως μέχρι σήμερα, συνήθως από τα τέλη Ιουλίου έως τα τέλη Αυγούστου, ενώ οι αφοσιωμένοι θαυμαστές, περιμένουν έως και δέκα χρόνια για να βρουν εισιτήρια για το Φεστιβάλ του Μπαϊρόιτ.
